Poppentheater Cassiopeia wenst je een vrolijk, goed, gezond en speels 2023.
Tag Archief van: poppenkast
Begin september kreeg ik van Bubbles & More uit Bilthoven een verzoek. Een verzoek of ik van september tot en met maart iedere laatste zondag van de maand bij hen een voorstelling kan komen spelen. Dat lijkt me wel leuk maar wat voor een soort winkel is het dan? Vanaf de foto op Streetview lijkt het toch een hele kleine zaak. Voordat we verder met elkaar in zee gaan toch maar eerst eens even langsgegaan.
Nu is die kleine zaak van de foto maar schijn. Want achter de gevel gaat toch wel een enorm pand schuil die uit diverse onderdelen bestaat. Want naast de horeca is het ook een B&B, bakkerij en bloemist en woonaccessoires winkel. Tijdens ons toch wel korte gesprek hebben we afgesproken dat ik op 25 september een keer kom spelen. Ook in oktober en november kan er een voorstelling plaatsvinden. Maar dan twee maanden niet omdat dan de winkel dicht is vanwege de feestdagen.
Wie weet is dit het begin van een nieuwe vaste speelplek.
Overigens is de toegang gratis en is aanmelden voor de voorstelling nu nog niet nodig.
De voorstellingen die ik er zal spelen speel ik met de mobiele poppenkast en duren een half uurtje.
Omdat een collega wegens ziekte een optreden had afgezegd en de klant in de kou liet staan door helemaal niets meer te laten horen, mocht ik een voorstelling komen spelen. Wel de voorstelling die ik die dag al twee keer had gespeeld voor een collega die wegens privé omstandigheden het optreden af had moeten zeggen. Gelukkig had de jarige de leeftijd waarvoor deze voorstelling bedoeld is. Peuterleeftijd. Het merendeel van de kinderen op het feest had ook die leeftijd. Er waren ook al wat oudere kinderen aanwezig.
Dit is de reactie die ik kreeg een paar dagen na afloop van het optreden:
“Super veel dank. En fijn dat je er was. We hebben hele blije kindjes gekregen en Seppe wil m’n filmpje steeds terug kijken… heeft impact gehad ?”
Hier word ik heel blij van. Jij toch ook?
Zo heel af en toe krijg ik een aanvraag om voor dementerende ouderen een voorstelling te spelen. Dat is toch echt heel anders spelen dan voor een kinderpubliek of voor een familiepubliek waar ook opa’s en oma’s bij aanwezig zijn. Soms zijn bij die voorstellingen dan ook kinderen aanwezig. Nodig voor de respons. Dan genieten de dementerenden van de kinderen en stiekem ook van het poppenspel. Gisteren speelde ik uitsluitend voor de ouderen. De groep was niet zo groot. Het waren 8 personen verdeeld over twee voorstellingen. Ik speelde Jan Klaassen en de baby. Omdat veel ouderen dat nog uit hun jeugd kennen. Het is ook nog eens een voorstelling die je met groot gemak voor volwassenen kunt spelen.
Spelen voor deze doelgroep is best wel een uitdaging. De reacties zijn minimaal. Doordat Jan en de baby toch wel een verhaal is dat leunt op meedoen van het publiek vereist dat, bij deze mensen, een andere manier van spelen. De interactie met het publiek valt weg. Je lost het op door de voorstelling meer gesloten te spelen. Je speelt als het ware gewoon verder op een punt waar normaal gesproken publieksreactie is gewenst.
Toch zie deze mensen ook genieten. Het natuurlijk ook even iets anders dan de normale gang van zaken. Je ziet ze genieten in stilte. Een glimlach een twinkeling in de ogen. Dat is hun manier van reageren. Of toch gewoon een antwoord geven op een vraag of commentaar geven op het spel. “Je moet hem een rotschop geven!” zei een oude dame toen Jan er vandoor ging naar de kroeg.
Ik speelde deze voorstelling met de mobiele poppenkast. Dat is in dit geval een pré. Je kunt het publiek zien en ziet dan hoe deze dementerende ouderen reageren op de poppen.
Het was een mooi en bijzonder optreden.
Een privévoorstelling is zeker nog tot 25 januari 2022 de enige mogelijkheid om een voorstelling live voor je neus gespeeld te kunnen zien. De overheid verbiedt tot die datum evenementen. Een voorstelling op school, kinderdagverblijf, BSO en peuterspeelzaal kan natuurlijk ook nog. In zekere zin kun je een voorstelling daar ook als privé optreden zien.
Een voorstelling aan huis kan. Ik kom alleen. Alleen kunnen er naast mij nog 3 andere volwassenen aanwezig zijn. Dit is slechts een advies geen verplichting of een verbod een groter aantal dan vier personen. Ik zou zeggen doe wat je hart je ingeeft en volg je eigen gevoel hierin.
Ik kom graag een voorstelling bij je spelen.
Bijna ging een optreden voor een verjaardag niet door omdat één van de kinderen die aanwezig zou zijn te snel overprikkeld zou raken van een poppentheatervoorstelling van mij. Een kind dat snel van slag raakt als dingen anders gaan dan het gewend is en er dan dagenlang last van blijft houden. Dat is voor het bewuste kind natuurlijk al vervelend genoeg. Maar mag het kind zo’n grote stempel op de groep drukken dat er eigenlijk niets buiten de gebaande paden mogelijk is?
Ik vind van niet. Hoe kan je er het beste mee omgaan, zodat een poppenspel voor de rest van de groep kinderen wel mogelijk wordt? De eerste mogelijkheid is om het kind dat er niet tegen kan, niet te laten verschijnen op de dag dat de voorstelling gepland is. Of je kunt het kind wat later laten komen. Bijvoorbeeld na de voorstelling. Nog een optie is, om het op het moment van de voorstelling toch even af te zonderen van de groep en dan met het kind een andere activiteit te ondernemen. Een activiteit waar het kind niet van ondersteboven raakt. Het kind kan zich dan wel uitgesloten gaan voelen. Daarom misschien minder geschikt.
De beste oplossing
De mooiste en mijns inziens de beste oplossing is om het kind op de komst van mij en mijn voorstelling voor te bereiden. Een poosje voordat de voorstelling plaats gaat vinden vertel je tegen het kind of misschien nog beter tegen de hele groep dat er een poppentheater op visite gaat komen. Om alle spanning weg te nemen kun je mijn website laten zien en misschien zelfs een stukje van de voorstelling. Je vertelt heel duidelijk hoe het straks, als ik aanwezig ben, allemaal er aan toe zal gaan. Je kunt zelfs zover gaan dat je een strook neemt het nog het aantal dagen tot de voorstelling en er dan iedere dag een kruis op zet of een stukje van afknipt. Gewoon op een kalenderblad iets wegstrepen kan natuurlijk ook.
Als het goed is blijft dan alleen het verlangen naar de voorstelling over en is alle spanning die zoiets ongewoons op kan leveren weg genomen. Kan zelfs een kind dat snel van slag is door nieuwe en onbekende prikkels meekijken naar een voorstelling en wordt geen kind uitgesloten.
Het einde van het schooljaar 2020-2021 komt in zicht. Wat is er nu leuker om een schooljaar, dat best wel merkwaardig verlopen zal zijn, af te sluiten met een voorstelling van een poppentheater. Een poppenspel dat zich echt in levende lijve voor de kinderen afspeelt. Een spel waar kinderen op kunnen reageren en waarbij echte interactie ontstaat tussen de poppenspeler via de poppen en de kinderen.
Ik heb het gevoel dat kinderen de behoefte hebben aan echt. Aan iets dat zich in 3D voor hun neus afspeelt. Even geen beeldscherm. Hoewel ze daar aan verslingerd kunnen zijn. Kinderen naar een film laten kijken op het digibord is makkelijk. Maar dat doen ze al zo vaak. Een poppenspel daarentegen is uniek en voor kinderen een wonderlijke en blijvende herinnering aan school. De leerkrachten kunnen dan genieten van hoe de kinderen reageren op het poppenspel en zien hoe ze er in opgaan en meeleven met de poppen. Wellicht dat stille kinderen ineens beginnen te praten, kinderen die niet stil kunnen zitten, zitten ineens vol aandacht en concentratie te kijken.
Een poppenspel van mijn poppentheater is om het gruwelwoord te gebruiken Coronaproof. De voorstelling wordt gespeeld in een kast waar je op enige afstand moet zitten om het spel goed te kunnen zien. De groepen kunnen ieder afzonderlijk komen kijken naar een voorstelling of in het geval de mobiele kast kan de poppenkast ook van groep naar groep lopen. In principe hoeft er tussen mij en het personeel van de school weinig contact te zijn.
Natuurlijk moet de deur worden open gedaan en mij de weg gewezen worden naar de speelplek. Maar vanaf daar kan ik volledig zelfstandig mijn gang gaan en hoeft er niemand van het personeel bij mijn voorbereiding voor het spelen van een voorstelling aanwezig te zijn. In feite is dat niet anders dan het altijd al ging.
Boek dus snel een voorstelling als je de kinderen een schitterend slot van het schooljaar gunt.
[maxbutton id=”19″ ]
In het begin van mijn poppenspel carrière wilde ik niets van Jan Klaassen en Katrijn weten. Groot geworden met de verhalen van Camilla Koevoets van Poppentheater Toermalijn, wilde ik ook graag in die lijn mijn verhalen gaan vertellen. Sprookjesachtige verhalen. Sprookjesachtig omdat het verhaal ook zich in de huidige tijd kan afspelen zonder allerlei sprookjesfiguren als heksen, trollen, tovenaars, koningen en prinsessen die gered moeten worden door een knappe prins.
Toch ook overeenkomsten?
Het grappige is wel dat in mijn sprookjesachtige verhalen wel allerlei elementen zitten die ook voor komen bij het Jan Klaassenspel. Verstoppen, iets niet goed verstaan, achtervolgingen en natuurlijk reacties uitlokken bij het publiek. Het gevaar bij sprookjesachtig spel dat je figuren out of character kunnen raken. Een pop valt dan eigenlijk even uit zijn rol om iets te zeggen wat niet in lijn is met het verhaal. Met andere woorden de pop zegt iets wat hij eigenlijk niet kan weten.
De verschillen
Bij het Jan Klaassenspel heb je dat niet. Dat komt omdat Jan Klaassen en Katrijn zich in de huidige tijd afspeelt. In de tegenwoordige tijd en niet in een denkbeeldige tijd zoals bij sprookjesachtig wel het geval is. Daarom leent het Jan Klaassenspel zich bij uitstek voor commentaar op de situatie die zich op dat moment afspeelt. Je kunt gebruik maken van de actualiteit. Iets dat bij een sprookjesachtig spel is uitgesloten. Doe je het wel dan verliest je voorstelling aan geloofwaardigheid.
Nog een verschil tussen beide vormen is dat Jan Klaassen een uitvergroting is van de werkelijkheid, de realiteit. De bewegingen zijn extreem groot en bijna overdreven. Het is een soort van slapstick. Op de andere manier spelen kan veel verfijnder bijna poëtisch. Sprookjesachtig kan subtieler. Jan Klaassen is meer van dik hout zaagt men planken.
Waarom nu ineens wel Jan Klaassen?
Waarom heb ik dan toch het Jan Klaassenspel omarmt en moest ik bijna 30 jaar geleden niets van weten? In de loop der jaren verdiep je je natuurlijk in het vak waar je zoveel plezier aan beleefd. Maar ik was wars van veel Jan Klaassenspelers die met de figuur een soort moraalridder gaan uithangen. Het traditionele spel is anders. Dat is hard, rauw en zelfs gewelddadig. Echter het spel herbergt een bepaalde symboliek. Daar houd ik van. Het eerste barstje in Jan Klaassen is niet leuk kwam toen ik op het festival in Meppel Wim Kerkhove het traditionele spel zag spelen. Hij was toen nog de poppenkastspeler van de Dam in Amsterdam.
Traditie moet behouden blijven
Hij begon de Jan Klaassenacademie om de traditie van het Jan Klaassenspel in ere te houden en niet verloren te laten gaan. Veel poppenspelers, jonge poppenspelers, spelen niet meer in een kast zoals Jan Klaassen eigenlijk vereist. Ik hoorde veel enthousiaste verhalen over de academie en ben hem gaan volgen nadat ik op de Dam ook de Italiaanse en Engelse versie had gezien. De academie heb ik gevolgd bij Egon Adel de huidige speler van de poppenkast op de Dam.
Ook ik wil de traditie voortzetten. Het is tenslotte cultureel erfgoed geworden. Maar ik geef er wel mijn eigen draai aan.Want het spel is wel heel traditioneel, is stereotiep en rolbevestigend. Echter dat kun je heel makkelijk doorbreken en aanpassen aan de huidige beeld van de samenleving. Dat is ook de kracht van het Jan Klaassenspel. Bovendien vanwege het traditionele karakter kun je hier natuurlijk leuk mee spelen. Waardoor je publiek er zich bewust van wordt. Een spiegel voorhouden is wat je doet. Net als een aantal cabaretiers tegenwoordig doen. 
Vol trots melde ik mijn vorige blogbericht dat ik toch een aantal keer te zien zou zijn voor de kerstdagen.
De regering heeft in al haar wijsheid besloten om hier een grote rode streep door te zetten.
Alle geplande optredens zijn geannuleerd.
Ook de tournee langs de SKA vestigingen is afgebroken.
Voorstellingen aan huis met kinderen tot en met 12 jaar kunnen nog wel.
Het geheim van de poppenkast
Waarom blijft een poppenkastverhaal de kinderen bij? Waarom spreekt de peuters en kleuters meer aan dan andere soorten vertellingen? Het geheim zit hem in de verschillende intelligentie/talenten die kinderen bezitten en waar ze gebruik van maken om te leren. Hierdoor neemt het ene kind gemakkelijk door middel van taal en andere kind door beeldend, muzikaal of bewegingsonderwijs. De talenten staan los van elkaar en kunnen verschillen van niveau.
De theorie van Gardner over meervoudige intelligentie, gaat uit van de volgende acht intelligenties. (sinds kort wordt er de existentiële intelligentie bij vermeld, maar onderzoek hiernaar is nog in volle gang.)
De poppenkastvoorstelling
In het basisonderwijs wordt over het algemeen vooral een beroep gedaan op de verbaal-linguïstische en de logisch-mathematische intelligenties. Het is voor kinderen die informatie verwerven door gebruik te maken van een of meerdere van de andere intelligenties, een nadeel. Ze moeten het talent voor taal eerst ontwikkelen, voordat ze het kunnen gebruiken. Leren via een omweg dus. Tijdens een poppenkastvoorstelling, komen alle hier genoemde, intelligenties in meer of mindere mate aan bod en kunnen de kinderen zich het verhaal eigen maken, door gebruik te maken van een persoonlijke manier van leren.
De verbaal- linguïstische intelligentie
Ook tijdens een poppenkastvoorstelling wordt er veel gebruik gemaakt van taal. De poppen praten met elkaar en met het publiek. Ze vertellen een verhaal. Kinderen met een talent voor taal, luisteren naar de woorden, drinken in geuren en reageren met woorden. Ze maken gebruik van hun talent en ontwikkelen het verder.
De logisch-mathematische intelligentie
Er is altijd sprake van een probleem bij een poppenkastvoorstelling. Er is iets aan de hand, er moet iets worden opgelost. Hier komt de logisch-mathematische intelligentie goed van pas. De kinderen met een talent, zullen onmiddellijk proberen het probleem helder te krijgen. Ze luisteren, letten op en proberen door logisch na te denken de afloop, de ontknoping te voorspellen.
De muzisch-ritmische intelligentie
Er wordt vaak gezongen tijdens een voorstelling. Ook zal het vraag en antwoordspel, het ritmische roepen, de verschillende stemgeluiden van de poppen, het verschil in volume tussen het gesproken woord van een pop en dat van 20 kinderen, een kind met dit talent zeker aanspreken. Het zal geboeid luisteren, leren en reageren.
De visueel-ruimtelijke intelligentie
Bij een goede voorstelling is er aandacht voor de aankleding. Het decor en de poppen. Dit zou een kind dat visueel is ingesteld helpen het verhaal te begrijpen. Het kind zal de beelden in zich opnemen en ze later misschien verwerken door middel van tekeningen.
De intrapersonale intelligentie
Een kind van Nederland kan zich identificeren met de personages in het verhaal. De info van het poppenspel, het decor en het verhaal, laten veel ruimte voor de fantasie. Het kind kan zich laten meevoeren door de vertelling, er zijn eigen draai aan geven, het op zijn eigen leven betrekken en er verschillende vervolgverhalen bij verzinnen.
De interpersoonlijke intelligentie
Een kind dat leert via interpersoonlijke intelligentie, zal ten eerste al genieten van het samenzijn. Het zal regelmatig om zich heen kijken en zich bewust zijn van al die kinderen op bankjes in het speellokaal. Het kind kan zich inleven in de personages en ze willen helpen. Het zal opspringen als er iets gevraagd wordt, zich inspannen en meedenken om het verhaal tot een goed einde te brengen.
De lichamelijk-kinetische intelligentie
Bewegen hoort bij poppenkast. Een goede poppenspeler weet de poppen natuurlijk te laten bewegen. Er wordt afwisselend gebruik gemaakt van taal en gebaren, houdingen en bewegingen van de poppen. Een lichamelijk ingesteld kind, zal de gebaren die de pop maakt, soms eerder oppakken dan de woorden die de pop uitspreekt. Het zal de gebaren af en toe automatisch nadoen.
Ook het publiek beweegt tijdens een voorstelling. De kinderen veren op als het spannend wordt, gaan staan, roepen, wijzen en zwaaien. Dit mag. Het kan zelfs niet anders. Waar de groep tijdens een voorleesverhaal stil op de stoel zit, wordt ze nu uitgenodigd om mee te doen en te reageren.
De natuurgerichte intelligentie
of de kinderen op dit talent worden aangesproken, hangt af van het thema van de voorstelling. In veel gevallen zijn deze zo zijn. Vaak is het decor een bos en spelen dieren hoofdrol in het verhaal. Een kind dat gebruik maakt van de natuurgerichte intelligentie zo geboeid luisteren als ik voor een pop vertelt over zijn wintervoorraad. Het zou opmerken in welk seizoen het verhaal speelt en zien dat er echte takken in een decor zijn verwerkt. Het is voor deze kinderen vooral boeiend als de dieren in het verhaal, ondanks hun menselijke eigenschappen, ook informatie geven over hun levende soortgenoten. Vaak stellen ze er na afloop vragen over.
Meervoudige intelligentie
het is niet zo dat een kind zich beperkt tot het gebruik van een van deze intelligenties. Een kind heeft vaak de beschikking over meerdere talenten en zal ze tegelijkertijd gebruiken. Een poppenkastverhaal komt dus op verschillende manieren bij het kind en zou het kind helpen de minder ontwikkelde intelligenties ook te leren gebruiken. Een taalgevoelig kind bijvoorbeeld, zou tijdens de voorstelling niet alleen de woorden oppikken, hij zal nadenken, luisteren, zien, bewegen, medeleven, reageren, fantaseren en leren.
Dit is een artikel dat te vinden is op de website infonu.nl. In de rubriek mens en samenleving. Geplaatst door Elas op 7 november 2010.
Direct naar
Dat is leuk
Daarom Cassiopeia
Schitterend spel
Een echte poppenkast
Op jouw locatie
Gecertificeerd
Onvergetelijk plezier
Poppentheater Cassiopeia
Marcel Oudenbroek
Het Hallehuis 69
3823 VH Amersfoort
T 033 465 72 06
M 06 20 26 94 61
info@
poppentheatercassiopeia.nl
