Het geheim van de poppenkast

 

Waarom blijft een poppenkastverhaal de kinderen bij? Waarom spreekt de peuters en kleuters meer aan dan andere soorten vertellingen? Het geheim zit hem in de verschillende intelligentie/talenten die kinderen bezitten en waar ze gebruik van maken om te leren. Hierdoor neemt het ene kind gemakkelijk door middel van taal en andere kind door beeldend, muzikaal of bewegingsonderwijs. De talenten staan los van elkaar en kunnen verschillen van niveau.

 

De theorie van Gardner over meervoudige intelligentie, gaat uit van de volgende acht intelligenties. (sinds kort wordt er de existentiële intelligentie bij vermeld, maar onderzoek hiernaar is nog in volle gang.)

De poppenkastvoorstelling

In het basisonderwijs wordt over het algemeen vooral een beroep gedaan op de verbaal-linguïstische en de logisch-mathematische intelligenties. Het is voor kinderen die informatie verwerven door gebruik te maken van een of meerdere van de andere intelligenties, een nadeel. Ze moeten het talent voor taal eerst ontwikkelen, voordat ze het kunnen gebruiken. Leren via een omweg dus. Tijdens een poppenkastvoorstelling, komen alle hier genoemde, intelligenties in meer of mindere mate aan bod en kunnen de kinderen zich het verhaal eigen maken, door gebruik te maken van een persoonlijke manier van leren.

 

De verbaal- linguïstische intelligentie

Ook tijdens een poppenkastvoorstelling wordt er veel gebruik gemaakt van taal. De poppen praten met elkaar en met het publiek. Ze vertellen een verhaal. Kinderen met een talent voor taal, luisteren naar de woorden, drinken in geuren en reageren met woorden. Ze maken gebruik van hun talent en ontwikkelen het verder.

De logisch-mathematische intelligentie

Er is altijd sprake van een probleem bij een poppenkastvoorstelling. Er is iets aan de hand, er moet iets worden opgelost. Hier komt de logisch-mathematische intelligentie goed van pas. De kinderen met een talent, zullen onmiddellijk proberen het probleem helder te krijgen. Ze luisteren, letten op en proberen door logisch na te denken de afloop, de ontknoping te voorspellen. 

De muzisch-ritmische intelligentie

Er wordt vaak gezongen tijdens een voorstelling. Ook zal het vraag en antwoordspel, het ritmische roepen, de verschillende stemgeluiden van de poppen, het verschil in volume tussen het gesproken woord van een pop en dat van 20 kinderen, een kind met dit talent zeker aanspreken. Het zal geboeid luisteren, leren en reageren.

De visueel-ruimtelijke intelligentie

Bij een goede voorstelling is er aandacht voor de aankleding. Het decor en de poppen. Dit zou een kind dat visueel is ingesteld helpen het verhaal te begrijpen. Het kind zal de beelden in zich opnemen en ze later misschien verwerken door middel van tekeningen. 

De intrapersonale intelligentie

Een kind van Nederland kan zich identificeren met de personages in het verhaal. De info van het poppenspel, het decor en het verhaal, laten veel ruimte voor de fantasie. Het kind kan zich laten meevoeren door de vertelling, er zijn eigen draai aan geven, het op zijn eigen leven betrekken en er verschillende vervolgverhalen bij verzinnen.

De interpersoonlijke intelligentie

Een kind dat leert via interpersoonlijke intelligentie, zal ten eerste al genieten van het samenzijn. Het zal regelmatig om zich heen kijken en zich bewust zijn van al die kinderen op bankjes in het speellokaal. Het kind kan zich inleven in de personages en ze willen helpen. Het zal opspringen als er iets gevraagd wordt, zich inspannen en meedenken om het verhaal tot een goed einde te brengen.

De lichamelijk-kinetische intelligentie

Bewegen hoort bij poppenkast. Een goede poppenspeler weet de poppen natuurlijk te laten bewegen. Er wordt afwisselend gebruik gemaakt van taal en gebaren, houdingen en bewegingen van de poppen. Een lichamelijk ingesteld kind, zal de gebaren die de pop maakt, soms eerder oppakken dan de woorden die de pop uitspreekt. Het zal de gebaren af en toe automatisch nadoen.

Ook het publiek beweegt tijdens een voorstelling. De kinderen veren op als het spannend wordt, gaan staan, roepen, wijzen en zwaaien. Dit mag. Het kan zelfs niet anders. Waar de groep tijdens een voorleesverhaal stil op de stoel zit, wordt ze nu uitgenodigd om mee te doen en te reageren.

De natuurgerichte intelligentie

of de kinderen op dit talent worden aangesproken, hangt af van het thema van de voorstelling. In veel gevallen zijn deze zo zijn. Vaak is het decor een bos en spelen dieren hoofdrol in het verhaal. Een kind dat gebruik maakt van de natuurgerichte intelligentie zo geboeid luisteren als ik voor een pop vertelt over zijn wintervoorraad. Het zou opmerken in welk seizoen het verhaal speelt en zien dat er echte takken in een decor zijn verwerkt. Het is voor deze kinderen vooral boeiend als de dieren in het verhaal, ondanks hun menselijke eigenschappen, ook informatie geven over hun levende soortgenoten. Vaak stellen ze er na afloop vragen over.

Meervoudige intelligentie

het is niet zo dat een kind zich beperkt tot het gebruik van een van deze intelligenties. Een kind heeft vaak de beschikking over meerdere talenten en zal ze tegelijkertijd gebruiken. Een poppenkastverhaal komt dus op verschillende manieren bij het kind en zou het kind helpen de minder ontwikkelde intelligenties ook te leren gebruiken. Een taalgevoelig kind bijvoorbeeld, zou tijdens de voorstelling niet alleen de woorden oppikken, hij zal nadenken, luisteren, zien, bewegen, medeleven, reageren, fantaseren en leren.

Dit is een artikel dat te vinden is op de website infonu.nl. In de rubriek mens en samenleving. Geplaatst door Elas op 7 november 2010.